Dieta wysokobłonnikowa, często określana jest także jako dieta bogatoresztkowa. Polega na wprowadzeniu do codziennegojadłospisu większych niż w tradycyjnej diecie ilości błonnika pokarmowego – potrzebnego do prawidłowego funkcjonowania przewodu pokarmowego. Dla kogo jest przeznaczona dieta bogata w błonnik?
Właściwości i zastosowanie diety wysokobłonnikowej
Dieta bogata w błonnik jest rodzajem diety leczniczej, polecanej jako zdrowa alternatywa dla codziennej, często ciężkiej i źle wpływającej na zdrowie diety. Stosuje się ją przede wszystkim w profilaktyce chorób jelita, między innymi zespołu jelita drażliwego, choroby uchyłkowej jelita grubego oraz groźnego raka jelita grubego. Jest także bardzo przydatna podczas problemów z zaparciami, a dodatkowo, skutecznie pomaga zapobiegać miażdżycy, kamicy żółciowej, cukrzycy i otyłości. Odpowiednio stosowana i przestrzegana dieta błonnikowa pomaga również w regulowaniu dobowego rytmu wypróżnień oraz usprawnia procesy trawienne. Jeśli chodzi o przeciwwskazania do jej stosowania, to nie jest polecana dla osób cierpiących na stany zapalne żołądka, trzustki, dróg żółciowych lub jelit, oraz podczas nieżytu przewodu pokarmowego, choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Z czego składa się dieta błonnikowa?
Dieta wysokobłonnikowa, jako że ma za zadanie zwiększenie ilości spożywanego błonnika, opiera się na produktach bogatych w błonnik. Powinny się one znajdować w każdym spożywanym posiłku. Codzienny jadłospis powinien zostać wzbogacony o produkty wysokobłonnikowe, takie jak:
- grube kasze,
- ciemne pieczywo,
- brązowy ryż,
- makarony razowe,
- suszone owoce,
- orzechy,
- rośliny strączkowe.
Bogatym źródłem błonnika są także surowe owoce i warzywa – najlepiej spożywane wraz ze skórką (samodzielnie, jako składnik słodkich śniadań lub dodatek do potraw), oraz otręby pszenne i płatki owsiane (z powodzeniem można je dodawać np. do jogurtów i kefirów, lub przygotowywać z nich sycące owsianki). Na rynku dostępne jest też wiele suplementów zawierających błonnik – w tabletkach lub w proszku, które można wprowadzić do codziennej diety.
Właściwości błonnika
Błonnik to rodzaj włókien pokarmowych, zawartych w roślinach – rozpuszczalnych i nierozpuszczalnych w wodzie. Pierwsza grupa to między innymi celuloza, hemiceluloza oraz lignina, natomiast do drugiej zalicza się głównie pektynę, hemicelulozy obojętne, gumy, śluzy i polisacharydy algowe. Błonnik nie jest trawiony i nie rozpuszczają go enzymy wytwarzane przez układ pokarmowy człowieka, dzięki czemu może wywierać wpływ na jego funkcjonowanie. Rozpuszczalny błonnik pokarmowy pęcznieje pod wpływem kontaktu z płynem, zwiększając swoją objętość, dzięki czemu powoduje uczucie sytości, a nierozpuszczalny wchłania płyny, ulega rozpulchnieniu i przechodząc przez jelita, likwiduje wszelkie złogi. Im większa ilość błonnika w diecie, tym wolniejszy rozkład węglowodanów i mniejsze wchłanianie trójglicerydów i cholesterolu.
Zasady diety wysokobłonnikowej
Poza zwiększeniem spożywania pokarmów zawierających błonnik, dieta bogatobłonnikowa wymaga wyeliminowania z jadłospisu wszystkich produkty wysokotłuszczowych, takich jak tłusty nabiał, mięso i smażone potrawy, a także ograniczenia spożywania cukru, słodzonych soków i napojów, słodyczy oraz alkoholu, wszelkich produktów wysoko przetworzonych oraz wypieków z białej mąki. Warto pamiętać również, że przygotowywane potrawy nie powinny być rozgotowywane – najlepiej gotować warzywa na półtwardo, makarony al dente, a ryże i kasze na sypko.
Istotne jest, aby dieta bogata w produkty wysokobłonnikowe była wprowadzana stopniowo. Dzięki temu przewód pokarmowy będzie mógł się dostosować i przyzwyczaić do coraz większych ilości błonnika, a wszystkie możliwe skutki uboczne, takie jak wzdęcia, kolki czy biegunka, będą mniej odczuwalne. Aby je zminimalizować, warto także podczas diety zwiększyć ilość spożywanych płynów – zarówno pomiędzy posiłkami, jak i w trakcie ich spożywania, ponieważ błonnik ma zdolność wiązania wody i może powodować zaparcia.